Τι είναι τα Ισοδύναμα τροφίμων;

Τα ισοδύναμα τροφίμων είναι ένα «εργαλείο» για να μπορούμε να μετράμε εύκολα, γρήγορα, απλά και πρακτικά τα βασικά θρεπτικά συστατικά (Υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες). Τα τρόφιμα ομαδοποιούνται σε ομάδες και κάθε ομάδα περιλαμβάνει τα ίδια γραμμάρια σε πρωτεΐνες, λίπη και υδατάνθρακες. Τα ισοδύναμα αυτά καλύπτουν όσους δεν έχουν νεφροπάθεια. Στους νεφροπαθείς χρησιμοποιούνται άλλα ισοδύναμα.

Ομάδες Ισοδύναμων

Τα τρόφιμα ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες)  κατατάσσονται σε έξι βασικές ομάδες τροφίμων, οι οποίες είναι: 

1. το γάλα και το γιαούρτι αλλά όχι τα διάφορα τυριά. 

2. τα φρούτα (φρέσκα και αποξηραμένα) και οι χυμοί (φυσικοί και εμπορίου). 

3. τα λαχανικά [τα αμυλούχα λαχανικά (αρακάς, φασολάκια, πατάτες, καλαμπόκι) περιλαμβάνονται στην 4η ομάδα]. 

4. τα αμυλούχα τρόφιμα, που όπως ήδη αναφέρθηκε ανήκουν τα αμυλούχα λαχανικά, αλλά και το ψωμί, οι φρυγανιές, τα παξιμάδια, τα μπισκότα, ότι φτιάχνεται από σιτάρι, κριθάλι, σίκαλη, βρώμη, το ρύζι και τα μακαρόνια.

5. εδώ ανήκουν το κρέας, το ψάρι, το αυγό, το τυρί, τα θαλασσινά, τα αλλαντικά.  

6. τα λίπη και έλαια.  (λάδι, βούτυρο, μαργαρίνη, ξηροί καρποί, ελιές, μαγιονέζα, διάφορα dressings).  

Η κατηγοριοποίηση σ’ αυτές τις βασικές ομάδες τροφίμων έχει γίνει με το σκεπτικό ότι τρόφιμα που ανήκουν στην ίδια ομάδα τροφίμων έχουν παρόμοια περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λιπίδια. Όσον αφορά βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, δεν είναι απαραίτητο ότι περιέχουν την ίδια ποσότητα.

Το ένα ισοδύναμο ενός τροφίμου μιας ομάδας σημαίνει ότι μπορώ να διαλέξω οποιοδήποτε ισοδύναμο της ίδιας ομάδας χωρίς να αλλάζω το περιεχόμενο των μακροθρεπτικών συστατικών. Με άλλα λόγια αν  το διαιτολόγιο γράφει 60 γρ. κρέας μέτριας περιεκτικότητας λίπους, αυτό σημαίνει ότι αντί για κρέας μπορώ να καταναλώσω 60 γραμμάρια ψάρι αλλά και πάλι μέτριας περιεκτικότητας λίπους. 

1 ποτήρι γάλα (240 ml) χαμηλών λιπαρών μπορεί να αντικατασταθεί από ένα κεσεδάκι γιαούρτι (180-200 γραμμάρια) ομοίως χαμηλών λιπαρών. 

1 πορτοκάλι μπορεί να αντικατασταθεί από ένα αχλάδι κλπ. 

Ο κλασσικός τρόπος που αναγράφεται ένα διαιτολόγιο περιλαμβάνει τα εξής:

Γραμμάρια, κουταλάκι του γλυκού, κουτάλι σούπας, φλιτζάνι τσαγιού, φέτα ψωμί, φρούτο, 1 μπολ σαλάτα. Όλες αυτές οι «μετρήσεις» στην ουσία αντιστοιχούν σε ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ τροφίμων.

Για παράδειγμα 1 κουταλάκι του γλυκού λάδι (ή αλλιώς 5 γραμμάρια λάδι) είναι 1 Ισοδύναμο από την ομάδα του λίπους. 1 φλιτζάνι τσαγιού ρύζι μαγειρεμένο είναι 3 Ισοδύναμα από την ομάδα αμύλου. 1 φέτα ψωμί είναι 1 Ισοδύναμο από την ομάδα αμύλου. 1 φρούτο είναι ένα Ισοδύναμο από την ομάδα φρούτου. Όμως όταν στο διαιτολόγιο γράφει 1 μπανάνα είναι 2 Ισοδύναμα φρούτου, όταν γράφει 2 μανταρίνια είναι 1 Ισοδύναμο φρούτου.