Ιστορία της Ρώσικης Επανάστασης
5. Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, η Περεστρόικα και η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης
Ως αποτέλεσμα του σχηματισμού της Σοβιετικής Ένωσης, η χώρα μπήκε σε μια περίοδο γρήγορης εκβιομηχάνισης και κολλεκτιβισμού. Ο Γκορμπατσόφ, Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, προσπάθησε από το 1985 να εισάγει τη χώρα σε τροχιά εκσυγχρονισμού. Πρότυπά του υπήρξαν οι καπιταλιστικές και προοδευτικές μέθοδοι που ακολουθούσαν τα δυτικά ευρωπαϊκά κράτη. Αυτό το πολιτικό κίνημα ονομάστηκε Περεστρόικα και επέτρεψε τη θέσπιση πιο φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων.
Οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις διέφεραν κατά πολύ από τις συμβατικές λενινιστικές αρχές. Ήταν εμφανής η τάση φιλελευθεροποίησης των δραστηριοτήτων των μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων και η ενίσχυση των ελεύθερων και προσωπικών επιχειρήσεων.
Η αυθαιρεσία παρέμεινε διάχυτη στην Ένωση και το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν έκανε τίποτα για να την εμποδίσει, έχοντας χάσει μέρος από τα προνόμια και τις εξουσίες του το 1988. Οι λαοί της Σοβιετικής Ένωσης ουκ ολίγες φορές επεδίωξαν τη διάλυση της. Η εξήγηση που δίνουν αρκετοί ιστορικοί είναι πως το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης ήταν κάθε άλλο παρά σοσιαλιστικό. Αντιθέτως, εντός της χώρας επικρατούσε μονοκομματισμός, απολυταρχία και αυταρχισμός.
Όλα τα παραπάνω οδήγησαν τελικά το 1991 στην πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Συγκεκριμένα, στις 31 Δεκεμβρίου η κόκκινη σημαία της Σοβιετικής Ένωσης κατέβηκε από το Κρεμλίνο και στη θέση της υψώθηκε η σημερινή σημαία της Ρωσίας.
Πώς η Ρωσική Επανάσταση επηρέασε τη σύγχρονη παγκόσμια ιστορία
Η Ρωσική Επανάσταση έκανε την αρχή για το ξέσπασμα ενός παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος. Με αυτή την έννοια, προκύπτει το εξής παράδοξο: παρά τη σιδηρά πολιτική και τον αυταρχισμό του Στάλιν, συχνά με αποτέλεσμα την καταπάτηση των ελευθεριών του Ρωσικού λαού, ο ίδιος υπήρξε έμπνευση για πολλές και μεγάλες επαναστάσεις παγκοσμίως. Το ξέσπασμα του Οκτωβρίου του 1917 αποτέλεσε μια υπενθύμιση για τους τότε μα και τους σημερινούς φιλελεύθερους πως είναι υποχρέωσή τους να φροντίζουν ώστε κανένα κοινωνικό στρώμα να μην υποφέρει λόγω των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών.
Έχουν περάσει 100 χρόνια από τη Ρωσική Επανάσταση και 26 χρόνια από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και, μαζί της, την οριστική πτώση του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού. Ωστόσο, η αξία της Ρώσικης Επανάστασης, έγκειται στο γεγονός πως απέδειξε ότι η νίκη μιας προλεταριακής Επανάστασης είναι δυνατή, έστω κι αν το όραμα της δημοκρατίας δεν απέκτησε ποτέ την υπόσταση που ήλπιζαν οι πρωτεργάτες του κινήματος. Μόνο ο χρόνος μπορεί να δείξει αν τα σοσιαλιστικά ιδανικά του Λένιν μπορούν να αντέξουν στις προκλήσεις του σημερινού φιλελευθερισμού.
Βασική Πηγή
Ο Λένιν και η Ρωσική Επανάσταση, Antonella Salomoni, από τις εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση της Ευνίκης Μίχα
Επιμέρους Πηγές
[1] «Ιστορία της Ανθρωπότητας», Σαρλ Μοραζέ, τόμος 8ος: ‘Το κοινωνικό και επαναστατικό κίνημα στη Ρωσία τον 19ο αιώνα’, εκδοτικός οργανισμός Χ. Τεγόπουλος – Ν. Νίκας & ΣΙΑ Ο.Ε.
[2] Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμ. 7
[3] Derek Offord, The Russian Revolutionary Movement in the 1880s’.’ Cambridge, England: Cambridge University Press, 1986
[4] Time-Life Παγκόσμια Ιστορία
[5] Mawdsley, Evan (2007). The Russian Civil War. Pegasus Book
[6] Ράπτης Κώστας, Γενική Ιστορία της Ευρώπης κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα, Εκδόσεις ΕΑΠ